Τετάρτη 30 Μαρτίου 2011

Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ

Ηταν πρωί της Κυριακής 30 Μαρτίου 1952. Ηταν τότε που οι Ελληνες σκότωναν Ελληνες. Κάθε χρόνο τέτοιες ημέρες αναφερόμαστε στην εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη και των τριών συντρόφων του, του Δημήτρη Μπάτση, του Νίκου Καλούμενου και του Ηλία Αργυριάδη. Οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα και έπεσαν νεκροί από πυρά Ελλήνων. Εστω και αν έχουμε γίνει κουραστικοί, θα αναφερθούμε και εφέτος σε αυτή την αποφράδα ημέρα της νεότερης ελληνικής ιστορίας και θα επιμείνουμε. Θα επιμείνουμε γιατί αποτελεί κορυφαίο παράδειγμα προς αποφυγή και γιατί η ιστορία και όλες οι πτυχές των γεγονότων δεν πρέπει να μένουν κρυφά και να ξεχνιούνται
Θα επιμείνουμε, όμως, και για ένα άλλο λόγο. Για να δείξουμε ότι ακόμη και εκείνη τη σκληρή μετεμφυλιακή εποχή, υπήρχαν και κάποιοι που αντιστέκοταν και θα το δείξουμε αυτό με ένα περιστατικό που έχει αφηγηθεί επωνύμως αναγνώστης και αναφέρεται στην αντίδραση εντός φαντάρου του εκτελεστικού αποσπάσματος που σκότωσε τον Μπελογιάννη και τους συντρόφους του. Σύμφωνα με τη μαρτυρία λοιπόν: «Στην ομάδα των φαντάρων που επελέγησαν ως λόχος επιφυλακής, από στρατόπεδο της Αγίας Παρασκευής, για να συγκροτήσουν το εκτελεστικό απόσπασμα, συμμετείχε και ένας φίλος μου, που εδώ και πολλά χρόνια δεν είναι πια στη ζωή, ο οποίος, όντας από αριστερή οικογένεια είχε γνωρίσει τον Μπελογιάννη στη διάρκεια της Κατοχής και όταν κατάλαβε πού τους οδηγούσαν, εκείνα τα χαράματα του 1952, εδήλωσε ορθά κοφτά στον επικεφαλής λοχαγό του, ότι αρνείται να λάβει μέρος στην εκτέλεση. Ο λοχαγός τράβηξε αμέσως το πιστόλι του, το έβαλε στον κρόταφο του φίλου μου και του είπε ότι «γνωρίζεις ότι μπορώ να σε σκοτώσω επί τόπου». Εκείνος απάντησε «Ναι, το γνωρίζω. Κάνε αυτό που νομίζεις. Εγώ στο απόσπασμα δεν πάω». Ο λοχαγός, έμεινε για κάποια δευτερόλεπτα μετέωρος, μετά κατέβασε το περίστροφο και του είπε να μείνει στο φορτηγό, που τους είχε μεταφέρει «στο συνήθη τόπο», πίσω από το νοσοκομείο «Σωτηρία»». Δεν γνωρίζω τι έκανε στη συνέχεια ο λοχαγός, πάντως το γεγονός, επισήμως, αποσιωπήθηκε. Ούτε ο φίλος μου υπέστη κάποιες σοβαρές συνέπειες.».

Πέμπτη 17 Μαρτίου 2011

Σσσσσσσ, "έφυγε" ο Ελύτης

«Στον Παράδεισο έχω σημαδέψει ένα νησί. Απαράλλαχτο εσύ κι ένα σπίτι στη θάλασσα. Με κρεβάτι μεγάλο και πόρτα μικρή. Έχω ρίξει μες στ' άπατα μιαν ηχώ. Να κοιτάζομαι κάθε πρωί που ξυπνώ. Να σε βλέπω μισή να περνάς στο νερό. Και μισή να σε κλαίω μες στον παράδεισο».
Στίχοι από το «Μονόγραμμα» του Οδυσσέα Ελύτη, ένα από το πιο ερωτικά ποιήματα που έχουν γραφτεί στην ελληνική γλώσσα. Ένα ποίημα, του οποίου ο συμβολισμός δύσκολα περιγράφεται, όπως δύσκολα περιγράφεται και ο συμβολισμός το συνόλου της ποίησης του Ελύτη.
Σαν αύριο το 1996 έφυγε από τη ζωή ο «Μικρός Ναυτίλος». Σαν αύριο πριν από 15 χρόνια ο ποιητής που ύμνησε την Ελλάδα, το γαλάζιο του Αιγαίου, τον ελληνικό ήλιο και την ελληνική θάλασσα, τον έρωτα πέρασε στην ιστορία. Αγγίζει τα όρια του μύθου ο Ελύτης και η ποίησή του.
Πέρα απ΄ όλα τα άλλα, το Νόμπελ Λογοτεχνίας που του απονεμήθηκε το 1979, το «Αξιον Εστί», αυτό τον ύμνο που μελοποίησε ο άλλος μεγάλος, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Ελύτης, ο Οδυσσέας Αλεπουδέλης όπως ήταν το όνομα του εκ Μυτιλήνης μεγάλου Ελληνα και μεγάλου ποιητή, ήταν ένας ερωτικός ποιητής. Ο Ελύτης ύμνησε τον έρωτα και έγραψε για αυτόν όσο κανείς άλλος.
Ο Ελύτης έγραφε σε μια αέρινη και βαθιά ελληνική γλώσσα. «Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική, το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου, μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου», γράφει στο «Αξιον Εστί».
Όπως γράψαμε όμως, ο Ελύτης ήταν πάνω και πέρα απ’ όλα ερωτικός ποιητής. Γράφει στο «Αξιον Εστί»: «Σε χώρα μακρινή και αναμάρτητη τώρα πορεύομαι, τώρα μ’ ακολουθούν ανάλαφρα πλάσματα. Σε χώρα μακρινή και αναμάρτητη τώρα πορεύομαι, τώρα μ ακολουθούν κορίτσια κυανά».
Κλείνουμε αυτό το σημείωμα στη μνήμη του μεγάλου Οδυσσέα Ελύτη, ίσως με τους ερωτικότερους στίχους της ιστορίας: «Πριν απ’ τα μάτια μου ήσουν φως, πριν από τον Ερωτα έρωτας και όταν σε πήρε το φιλί, Γυναίκα».
* Ο τίτλος είναι από το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Sportime» την επομένη του θανάτου Οδυσσέα Ελύτη, ίσως ο ωραιότερος τίτλος αθλητικής εφημερίδας στην ιστορία.